Taj Mahal (Ấn Độ)

Taj Mahal - Viên ngọc châu của đền đài Ấn Độ

 Nếu như Agra là cả một vườn hoa đẹp của nghệ thuật kiến trúc Ấn Độ thời Mogol, thì Taj Mahal không phải là lâu đài hay đền miếu, mà là lăng mộ vợ Hoàng đế Giahan - Hoàng hậu Argiuman Bano Begum. Lúc đầu, lăng có tên là Tat Bibica Rauza, nghĩa là nơi chôn cất Nữ hoàng của trái tim, sau này mới có tên là Taj Mahal, tiếng Ba Tư có nghĩa là Vương miện của người Mogol.

Lúc 19 tuổi, Agiuman Bano Begum trở thành vợ hai của Hoàng tử Guram (sau này là Sắc Giahan). Tuy là vợ hai, nhưng nàng Begum luôn luôn là người vợ được Hoàng tử Guram yêu quý nhất. Năm 1627, sau khi Guram lên ngôi Hoàng đế, lấy hiệu là Sắc Giahan (nghĩa là chúa tể thế giới) thì Mumtaz cũng trở thành Nữ Hoàng của Ấn Độ. Thế nhưng, cuộc sống phu thê của hai người đột nhiên bị đứt đoạn. Mùa xuân năm 1636, Mumtaz lâm bệnh qua đời. Trước khi chết, Bà hoàng yêu cầu Hoàng đế Giahan hứa xây cho nàng một lăng mộ xứng đáng với tình yêu và 19 năm chung sống của họ.

Cái chết của người vợ yêu quý làm Sắc Giahan vô cùng đau khổ. Ngài bắt tay luôn vào việc xây lăng mộ cho vợ như ngài đã hứa.

Lập tức, các nhà xây dựng nổi tiếng nhất được mời đến Agra để lập đề án xây lăng mộ Nữ Hoàng. Sắc Giahan đã chọn đề án của nhà kiến trúc người Ấn Độ là Istat Han Effendi làm theo mô hình các lăng tẩm của người Tuốc.

Nữ Hoàng Mumtaz

Một đội quân xây dựng khổng lồ gồm 24 ngàn người được thành lập. Các loại đá cẩm thạch đủ màu quý nhất được chuyển từ khắp các nơi tới Agra. Năm 1632, công trình tại Taj Mahal được khởi công xây dựng. Suốt 24 năm trời, 24 ngàn người thợ làm việc cực nhọc và đã tiêu tốn 40 triệu rupi. 

Taj Mahal được xây dựng trên một khu đất rộng hình chữ nhật (dài 580 m, rộng 304 m), với cảnh quan ngoạn mục, hài hòa xung quanh. Kiến trúc chính của khu lăng là một tòa lâu đài đáy hình bát giác, xây bằng đá cẩm thạch trắng và sa thạch đỏ trên một nền rất cao. Sừng sững giữa trời xanh là một vòm tròn cẩm thạch trắng đồ sộ, uy nghi cao 75 m chung quanh còn có bốn vòm tròn nhỏ hơn. Ở bốn góc lại vươn lên bốn tháp nhọn cao tới 40 m. Trong lăng, có rất nhiều đường diềm chạm khắc bằng 12 thứ đá quý, trang trí theo phong cách truyên thống Ấn Độ. Tại chính giữa gian phòng rộng lớn, sáng sủa ở tầng hai là hai chiếc quan tài bằng đá cẩm thạch màu hồng nhạt, được trang trí bằng các hoa văn thực vật và các hàng chữ Ả Rập rút từ Kinh Koran. Nhưng trong các quan tài này không có di cốt của người đã khuất. Hai quan tài ở tầng hai chỉ là tượng trưng cho những quan tài thật ở tầng dưới.

Theo quan niệm của Đạo Hồi, từ các quan tài thật, linh hồn người chết bay lên nhập vào các quan tài ở tầng trên, để từ đó, vượt qua vòm mái lên trời, tới ngai vàng vủa Thánh Allah (chữ Ả Rập viết al - Ilad). Di cốt Mumtaz và Giahan đặt trong hai quan tài ở tầng dưới.

Taj Mahal quả là đã được tạo nên bằng máu thịt và trí tuệ của người Ấn Độ và trở thành một trong những kiệt tác của nghệ thuật kiến trúc nhân loại. Taj Mahal xứng đáng với tên gọi là Viên ngọc châu của những đền đài Ấn Độ hay Giấc mơ tiên hiện thành đá trắng.

Du lịch Ấn Độ

Đến Ấn Độ nên đi thăm những đâu? Một câu hỏi thật khó trả lời. Ấn Độ là một tiểu lục địa. Quá nhiều nơi nên thăm thú. Quá nhiều thứ nên xem. Thăm những đâu phụ thuộc vào việc ta quan tâm đến lĩnh vực gì, ta có bao nhiêu thời gian và thành phố ta đến thuộc vùng miền nào trên cái tiểu lục địa mênh mông này?...

Đầu tiên và trên hết, cần đi thăm những nơi nổi tiếng nhất của Ấn Độ, những nơi đã thành biểu tượng cho đất nước. 

Lâu đài Taj Mahal

 

Trong mắt người nước ngoài, Taj Mahal là tòa lâu đài biểu tượng cho đất nước Ấn Độ, cũng như tháp Eiffel là biểu tượng của nước Pháp, hoặc nhà hát Opera Sidney đối với Australia . Kiến trúc là một tòa lâu đài, nhưng thực tế lại là lăng mộ của hoàng hậu Mumtaz Mahal - bà mất khi sinh con vào năm 1631. Hoàng đế Shah Jahan cho xây lâu đài này trong 22 năm, từ 1631 đến 1653 ở thành phố Agra, cách thủ đô New Delhi khoảng 200 km. Kiến trúc sư trưởng là Isa Khan, người Iran, và một số kiến trúc sư người Châu Âu. Công trình cuốn vào đó khoảng 20.000 nhân công, chi phí 3 triệu rupee thời ấy, tương đương 60 triệu USD thời nay. 

Sau khi xây dựng Taj Mahal bằng cẩm thạch trắng, Shah Jahan xây tiếp một lâu đài giống hệt như vậy, nhưng bằng cẩm thạch màu đen, dành cho chính mình. Vừa mới khởi công, ông bị con trai cướp ngôi, bắt nhốt vào Thành Đỏ, những ngày cuối đời chỉ biết ngồi nhìn sang lăng mộ Taj Mahal ở bên kia sông Yamuna. 

Chuyến đi thăm Taj Mahal thường được kết hợp với việc ghé vào Mathura, nơi sinh của Krishna, về sau được coi là một hiện thân của Thần Bảo Vệ Vishnu. Thuở ban đầu, Mathura là một trung tâm Phật giáo với 20 thiền viện và khoảng 3000 nhà sư. Nhưng từ thế kỷ VIII, trung tâm này suy tàn khi đạo Hindu phục hồi ở vùng bắc Ấn. 

Trong chuyến đi, du khách có thể dừng chân ở Fatehpur Sikri. Đây là kinh đô từ 1571 đến 1585 dưới thời hoàng đế Akbar, ngay sau đó bị bỏ hoang vì thiếu nguồn nước sinh hoạt. Kinh đô bỏ hoang (thành phố ma) với kiến trúc tuyệt vời xứng đáng thăm viếng cả một ngày, không chỉ là một vài tiếng đồng hồ dừng chân.

Taj Mahal - Nơi yên nghỉ của tình yêu

Đền Taj Mahal nằm ở thành phố Agra, bang Uttar Predesh, cách Thủ đô New Delhi 200km về phía Nam, nơi bất cứ khách du lịch nào cũng muốn đặt chân tới một khi đã đến quốc gia của những ngôi đền này. Nếu Agra là một vườn hoa đẹp của nghệ thuật kiến trúc Ấn Độ thời Mughal, thì Taj Mahal là một viên ngọc trong suốt được kết tinh từ tình yêu. Thoạt tiên, Taj Mahal có tên là Tat Bibica Rauza tức Nơi chôn cất Nữ hoàng của trái tim, còn cái tên sau này Taj Mahal có nghĩa là Vương miện của người Mughal.

Đền Taj Mahal

Tình yêu bất diệt

Câu chuyện trở về những năm cuối thế kỷ 16, nơi Hoàng đế Jahangir đang trị vì một vùng đất có tên Hindustan (Ấn Độ sau này). Ông có rất nhiều con nhưng trong số đó ông đặc biệt yêu quý Hoàng tử Khurram, người con thứ năm và là niềm tự hào của ông. Chính hoàng tử đã có công dẹp sạch những phần tử nổi loạn, đánh bật quân ngoại xâm, thống nhất đất nước. Với tất cả lòng tự hào, Jahangir ban cho Khurram cái tên Shah Jahan (Vua của thế giới), một tiền lệ chưa từng có trong triều đại Mughal khi chức danh ấy lại thuộc về một người chưa lên ngai vàng. Và cũng từ đây, cái tên này gắn liền với một thời kỳ cực thịnh của Vương triều Mughal (Hồi giáo gốc Thổ) sau những tranh chấp đẫm máu hòng chiếm đoạt ngai vàng khi Jahangir qua đời. Shah Jahan lên ngôi (1628), cùng Hoàng hậu Arjumand Banu Begum (sau này được biết đến dưới cái tên ngắn gọn, Mumtaz Mahal) đem lại một thời kỳ hòa bình và thịnh vượng trong suốt triều đại Mughal.

Hoàng hậu Mumtaz và vị “vua của thế giới” Shah Jahan

Hoàng hậu Mumtaz là con gái Asaf Khan, quan đại thần trong triều đình Shah Jahan, bà là đóa hoa thơm ngát nhất trong vườn hoa cung nữ và cũng là người được Shah Jahan sủng ái hết mực. Biết người đẹp từ khi chưa lên chấp chính, Thái tử Khurram đã mê như điếu đổ. Vẻ đẹp khuôn trăng của bà đã hút hồn nhà vua tương lai và ông đã nhủ thầm đây sẽ là một người thực sự quan trọng đối với cuộc đời ông. 5 năm sau, hai người kết hôn và từ lúc này trở đi bà trở thành một phần không thể thiếu trong nhịp đời gập ghềnh của Khurram, từ lúc Hoàng hậu Nur Djahan kích động các thái tử chống lại Hoàng đế Jahangir cho đến lúc Khurram bị truy đuổi đến Deccan, miền Trung Ấn Độ rồi đến ngày ông đường hoàng trở về với mũ miện trên đầu.

Cổng vào đền Taj Mahal nhìn giống như chiếc khăn che mặt của người con gái đạo Hồi

Mumtaz Mahal trở thành một vị cố vấn nhất mực trung thành với nhà vua, một hoàng hậu luôn được lòng dân nghèo. Bà luôn bên cạnh nhà vua trong những lúc khó khăn nhất, kể cả những khi ông đi chinh chiến. Rồi cuối cùng, sau khi sinh hạ hoàng tử thứ 14 trên chiến trường Burhanpur (1631), hoàng hậu đã qua đời ở tuổi 39 vì sức khỏe bị giảm sút nghiêm trọng sau những chặng đường dài.

Đền Taj Mahal nhìn từ trên cao

Cái chết của bà để lại cho Shah Jahan niềm thương tiếc vô bờ. Chỉ trong vòng 2 tuần, râu và tóc của nhà vua đổi màu trắng xóa. Sau đó, ông cũng chẳng màng tham gia vào công việc triều chính. Trước khi hoàng hậu qua đời nhà vua có hứa với bà 3 điều: Sẽ xây cho bà một ngôi đền tưởng niệm vĩ đại nhất từ trước đến nay chưa từng hiện hữu trên đời, hàng năm sẽ đến viếng thăm bà và sẽ nuôi dạy các hoàng tử cho thật tốt. Trớ trêu thay, lời hứa đó cuối cùng chỉ đi được 1/3 quãng đường. Sau khi hoàn thành xong công trình kiến trúc vĩ đại nhất, Shah Jahan đã được các hoàng tử “đưa” thẳng luôn vào đền tưởng niệm nằm cạnh hoàng hậu. Một kết thúc phản phúc y hệt như tình cảnh cha ông ngày trước nhưng khác chăng vẫn còn một chút hậu...

Bức tường bên trong đền được làm bằng đá cẩm thạch trắng và sa thạch

Biểu tượng của tình yêu vĩnh hằng

Taj Mahal được khởi công xây dựng vào năm 1632 và hoàn thành 22 năm sau đó. Đây là một công trình kiến trúc chứa đựng một ma lực cuốn hút đủ làm rung động hàng triệu con tim, là di sản của lối kiến trúc Ấn - Hồi, vừa uy nghiêm, lộng lẫy mà vẫn rất tinh tế, nhẹ nhàng. Đó còn là biểu tượng của tình yêu vĩnh cửu, là những giọt lệ rơi được tạc bằng đá cẩm thạch và thể hiện niềm tin tuyệt đối vào đấng Allah.

Người ta không lý giải được vì sao Shah Jahan lại có thể chọn được một mẫu kiến trúc đẹp lộng lẫy đến vậy. Câu trả lời chỉ có thể là do tình yêu vĩ đại mà ông đã dành cho bà. Bởi lẽ nhìn vào đó, dường như mọi nét đẹp của người phụ nữ đều được trình bày hết sức tinh xảo. Từ chiếc vườn hình chữ nhật tựa dáng một nét nghiêng của người phụ nữ cho đến vòm cổng ra vào như chiếc khăn che mặt của người con gái đạo Hồi trong đêm hôn lễ. Phần chính của công trình là tòa lâu đài bát giác cao 75m với mái vòm được làm bằng đá cẩm thạch trắng và sa thạch được lấy riêng tại Rajasthan và Dehli. Cẩm thạch trắng là loại đá có thể ứng ngẫu với mọi khoảnh khắc thay đổi của thời gian. Mỗi một cú chạm nhẹ của ánh sáng theo chu kỳ lên nó đều tỏa ra một thứ sắc màu riêng quyến rũ đến lạ lùng, nhẹ nhàng, dịu dàng lúc tảng sáng, chói lòa giữa trưa và như ngọn lửa thiêng khi đêm về.

Cửa vào lăng mộ

Xung quanh tòa lâu đài là những bức tường có nhiều cửa sổ và cửa ra vào hình vòm cuốn được trang trí cực kỳ tinh xảo. Trên gian phòng lớn ở tầng hai, mộ của vua và hoàng hậu được khảm bằng 12 loại đá quý ẩn hiện nhiều màu sắc trên nền cẩm thạch trắng trang trí nhiều tiết họa hình học, hoa lá và các dòng chữ Ả Rập chạy ngang trích từ kinh Koran như mang đến những thông điệp từ Thượng đế.

Bên cạnh lâu đài là 4 cột tháp sừng sững vây quanh. Theo quan niệm Hồi giáo, số 4 tượng trưng cho sự thiêng liêng, bất diệt và vì vậy có lẽ sẽ không thể có cách bày tỏ tình yêu nào ý nghĩa hơn thế. Công trình huy động 20.000 người làm và hơn 1.000 thớt voi dùng để chuyên chở. Kiến trúc sư Ustad Isa (người Iran) là người đã kiến tạo nên phần hồn của đền thờ, những hạng mục khác chịu sự đảm nhiệm của từng khu vực: Thợ thủ công đến từ Vương quốc Ottoman (Thổ Nhĩ Kỳ), tạo dáng vườn tược là những nghệ nhân vùng Kashmir, tạc chữ (Sheraz), cắt đá, chạm khắc, xây dựng mái vòm (Bukhara, Constantinople và Samarkand). Bên cạnh đó, vật liệu cũng được chọn lọc từ những vùng nổi tiếng nhất...

Taj Mahal kiêu kỳ dưới mọi góc cạnh, dưới mọi không gian và thời gian. Có người cho rằng nếu thật sự có thiên đường thì chỉ có nơi đây dễ làm người ta tin nhất. Đi bộ dưới khu vườn giữa 2 hàng cây quanh năm chim hót, với hồ nước trong vắt in bóng hình ẩn hiện tòa lâu đài, không khí xung quanh tĩnh lặng khiến người ta dễ có cảm giác hoài niệm về một triều đại huy hoàng đã lùi xa tít tắp. Mỗi năm Taj Mahal đón khoảng 3 triệu khách du lịch, nó trở thành niềm tự hào của người dân Ấn và hơn thế đó là di sản văn hóa thế giới.

Đêm xuống, đặc biệt là những đêm trăng sáng, Taj Mahal tỏa một thứ ánh sáng kỳ ảo, một thứ đỏ lửa kéo những miền ký ức miên man trở về. Hơn 350 năm qua nó vẫn thế, vẫn lạc lõng một mình giữa sự phát triển chóng mặt của cuộc sống đô thị và vẫn là một biểu tượng sáng ngời của tình yêu bất tử và nếu vẫn được gìn giữ như thế này thì nó sẽ luôn là điểm hẹn của những cuộc trở về...

Taj Mahal - lâu đài mang tên tình yêu

Bỏ qua mọi quy mô diện tích rộng lớn, mọi mái vòm, ngọn tháp bằng đá cẩm thạch trắng sừng sững trước những thử thách của thời tiết, bỏ qua một phong cách kiến trúc tổng hòa của những thiết kế đậm chất Ấn Độ, Hồi giáo và Ba Tư cũ (nay là Cộng hòa Hồi giáo Iran) cùng nét tinh xảo đến độ điêu luyện trên các đường nét bên trong thì Taj Mahal là tòa kiến trúc đậm dấu ấn tình yêu lãng mạn, hoành tráng nhưng không kém phần đau khổ tại cố đô Agra, bang Uttar Pradesh, Ấn Độ. Bởi đơn giản nó là khu lăng mộ mà Hoàng đế Shah Jahan (1592 - 1666) xây dựng cho người vợ Mumtaz Mahal yêu dấu của mình an nghỉ sau khi hạ sinh công chúa Gauhara Begum năm 1631. Phải mất 22 năm tròn, toàn bộ công trình Đền Taj Mahal mới được hoàn thành. Nơi đây đồng thời cũng là nơi an nghỉ của Shah Jahan sau khi Hoàng đế băng hà.

Kiến trúc đền Taj Mahal nổi tiếng

Ngôi đền Taj Mahal nổi tiếng của Ấn Độ cũng chính là nguồn cảm hứng để ông chủ Khải Silk xây dựng nên lâu đài trắng Tamasago ngay giữa Sài Gòn với giá lên tới 15 triệu USD. Làm bằng đá cẩm thạch trắng, Taj Mahal không chỉ là là một trong những biểu tượng nổi tiếng nhất của Ấn Độ mà còn được xếp vào bảy kỳ quan mới của thế giới. Ngôi đền tọa lạc tại thành phố Agra, nằm bên bờ sông Tamuna, thuộc bang Utlar Pradesh, tây bắc Ấn Độ. Taj Mahal được hoàng đế Shah Jahan của đế quốc Mogul xây tặng vợ yêu của ông, người đã qua đời khi sinh con vào năm 1631. 20.000 nhân công đã phải làm việc trong suốt 20 năm mới hoàn thành được công trình vĩ đại này. Trong 15 năm qua, không ai được phép bay qua Taj Mahal. Mãi cho tới khi AirPano, một công ty có trụ sở tại Moscow, trình bày kế hoạch chụp hình trên không về Taj Mahal với chính quyền Ấn Độ, thêm 2 tháng chờ đợi, cuối cùng những nhiếp ảnh gia mới được phép tiếp cận kiến trúc này từ trên cao. Khuôn viên với chu vi lên tới 500m bao bọc quanh Taj Mahal dường như kéo nơi đây khỏi thế giới trần tục bên ngoài. Ô tô phải đậu cách đền 1,5 dặm, khói bụi từ loại phương tiện này không thể làm ố vàng những phiến đá cẩm thạch trắng ở đây. Góc nhìn tuyệt đẹp từ ngôi đền Taj Mahal Phần chính điện Taj Mahal được hoàn thành vào năm 1648, nhưng mất thêm 5 năm nữa, những kiến trúc đi kèm mới được xây dựng xong. Rất nhiều lối đi được xây dựng quanh khu vườn và du khách cần phải lên lộ trình từ trước nếu muốn tham quan được hết nơi đây. Taj Mahal đón từ 2 đến 4 triệu lượt khách mỗi năm. Có hẳn một hệ thống cung cấp nước được xây dựng phía ngoài khu vườn. Giá vé vào cửa đối với du khách nước ngoài là 14 USD một người. Chính điện Taj Mahal cao tới 168 m. Hoàng đế Shah Jahan cho xây dựng ngôi đền nhằm tưởng nhớ hoàng hậu quá cố Mumtaz đã mất khi sinh nở. Bà qua đời khi sinh công chúa thứ hai, cũng là là đứa con thứ 14 vào năm 1631. 20.000 nhân công làm việc trong suốt 20 năm mới hoàn thành được công trình vĩ đại này. Bên ngoài Taj Mahal là dòng sông Tamuna. Một hàng rào dây thép gai được dựng lên để tránh sự xâm nhập của người ngoài vào ngôi đền từ phía sông. Taj Mahal đổi từ màu trắng vào ban ngày sang màu hồng khi hoàng hôn xuống và ánh lên màu bạc dưới ánh trăng. Không một công trình cao 4 tầng nào được phép xây dựng trong bán kính 1,8 dặm quanh đền. Bên ngoài bức tường của Taj Mahal là cuộc sống hiện đại tại thành phố Arga. Các nhiếp ảnh gia gọi Taj Mahal là " tình yêu ẩn giấu trong nghệ thuật đá"

Nếu chỉ được lựa chọn một địa điểm, hãy đến thăm Taj Mahal

Taj Mahal quả thực là một viên ngọc quý của đất nước Ấn Độ với lâu đài cẩm thạch trắng và những khu vườn xanh mát. Nhưng Ấn Độ không chỉ có Taj Mahal! Bạn hoàn toàn có thể lựa chọn những công trình khác như thành phố trên hồ ở Udaipur, ngôi đền thiêng Ranakpur... và vô vàn kiến trúc tôn giáo đẹp mê hồn ở Ấn Độ.

Lăng mộ Tāj Mahal - Mị miên một tình yêu

Được xếp vào một trong 7 kỳ quan thế giới đương đại. Lăng mộ Tāj Mahal cuốn hút du khách nhờ sự lộng lẫy và không gian mê hoặc như cổ tích. Nếu như Agra là cả một vườn hoa đẹp của nghệ thuật kiến trúc Ấn Độ thời Mogol, thì Tāj Mahal không phải là lâu đài hay đền miếu, mà là lăng mộ vợ Hoàng đế Shah Jahan.

Không gian mê hoặc như cổ tích

Tāj Mahal (tiếng Urdu: تاج محل, tiếng Hindi: ताज महल có nghĩa là Vương miện của người Mogol ), lúc đầu lăng mộ có tên là Tat Bibica Rauza, nghĩa là nơi chôn cất Nữ hoàng của trái tim, sau này mới có tên là Tāj Mahal. Công trình kiến trúc nằm ở thành phố Agra bang Uttar Predesh, cách thủ đô New Delhi 200km về phía nam Ấn Độ. Agra vốn là thủ phủ của những hoàng đế Hồi giáo (Mughal) thống trị miền Bắc Ấn Độ từ thế kỷ 16 đến 19. Triều đại của Mughal thịnh vượng nhất vào các đời hoàng đế Akbar, Jehangir, và Shah Jehan.

Toàn cảnh lăng mộ Tāj Mahal nhìn từ trên cao

Hoàng đế Shahbuddin Mohammed Shah Jahan (gốc Ba Tư, lên ngôi năm 1627, trong tiếng Ba Tư Shah Jahan (شاه ‌جها) có nghĩa là "chúa tể thế giới"), vị hoàng đế của Đế quốc Mogol trong giai đoạn cực thịnh của nó, nắm trong tay nhiều nguyền tài nguyên to lớn. Ông có 3 vợ, trong đó có người vợ Mumtaz Mahal là được ông yêu thương nhất. Người vợ yêu dù bận rộn với vai trò làm mẹ vẫn không quên cùng chồng đi chinh chiến, trở thành nhà cố vấn và hậu cần cần mẫn với Shah Jehan. Hai người chung sống với nhau trong suốt 19 năm và hầu như không rời nhau nửa bước, kể cả khi ông đi chinh chiến. Bà sinh cho ông 13 người con, đến lần mang thai thứ 14 bà vẫn theo chồng ra chiến trường. Năm 1631 bà đã qua đời khi sinh đứa con gái thứ hai Gauhara Begum và cũng là đứa con chung thứ mười bốn của họ. Quá đau đớn trước sự mất mát, nhà vua lệnh cho xây lăng mộ đẹp và lãng mạn nhất trên trái đất. Ông kêu gọi toàn bộ kiến trúc sư giỏi và huy động 200.000 thợ mỗi ngày để xây lăng. Sau khi hoàn tất, ông ra lệnh chặt hết tay của những người thợ xây để không bao giờ họ còn có thể xây nên một ngôi đền đẹp như thế này nữa.

Việc xây dựng Tāj Mahal đã bắt đầu tại Agra ngay sau cái chết của Mahal Mumtaz. Lăng chính được hoàn thành năm 1648, và các công trình xung quanh cùng vườn cây hoàn thành 5 năm sau đó. Được xây trên một khu đất rộng 304m và dài 580m. Chính giữa lăng là mộr khu nhà đáy hình bát giác, mỗi cạnh dài 100m. Lăng dược xây bằng đá cẩm thạch trắng và sa thạch đỏ trên cao. Mái lăng hình vòm tròn bằng đá cẩm thạch trắng, xung quanh là 4 vòm tròn nhỏ. Bốn góc là 4 tháp nhọn cao 40m. Trong lăng được trang trí bằng nhiều tấm thảm khảm ngọc. Có những đường viền được trạm khảm bằng 12 loại đá quý. Lăng cao xấp xỉ 80m vươn lên trên trời xanh như một viên ngọc quý.

Công việc xây dựng bắt đầu năm 1632 và hoàn thành năm 1648. Một số tranh cãi xung quanh câu hỏi ai là người thiết kế Tāj Mahal, rõ ràng một đội các nhà thiết kế và thợ thủ công đã chịu trách nhiệm thiết kế công trình và Ustad Ahmad Lahauri được coi là kiến trúc sư chính.

Lăng mộ được làm bằng cẩm thạch

Ngay năm 1630, kiến trúc sư Ahmad Lahori được vời tới thực hiện công việc xây dựng. Thợ xây, thợ thủ công, nhà điêu khắc và các chuyên gia thư pháp từ Ba Tư được triệu tập. Kiệt tác kiến trúc gồm 5 khu: Darwaza (cổng chính), Bageecha (không gian vườn), Masjid (nhà thờ Hồi giáo), Naqqar Khana (nhà nghỉ) và Rauza (lăng Tāj Mahal). Phong cách thiết kế là sự tổ hợp của kiến trúc Ba Tư, Trung Á và Hồi giáo. Điểm nổi bật nhất là sàn nhà bằng đá cẩm thạch chia ô bàn cờ đen và trắng, 4 tháp cao (khoảng 40m) ở 4 góc và vòm tráng lệ ở trung tâm. Trên lối đi có cổng tò vò được khắc những dòng kinh Cô ran, gây ấn tượng mạnh với du khách. Sự tinh xảo và lộng lẫy hiển hiện rõ ràng trong từng cột đá, cứ 3cm vuông được chạm khắc bằng 50 viên đá quý.

Lăng Tāj Mahal nói chung được coi là hình mẫu tuyệt vời nhất của Kiến trúc Mogol, một phong cách tổng hợp các yếu tố của các phong cách Kiến trúc Ba Tư, Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ và Hồi giáo. Tuy phần mái vòm bằng đá cẩm thạch trắng của lăng là phần nổi bật nhất, thực tế Tāj Mahal là một tổng hợp các phong cách kiến trúc. Nó được được liệt vào danh sách các địa điểm Di sản thế giới của UNESCO năm 1983 và được miêu tả là một "kiệt tác" được cả thế giới chiêm ngưỡng trong số các di sản thế giới.

Ấn Độ: Taj Mahal.

Taj Mahal – Nơi an nghỉ của Hoàng hậu Mahal Mumtaz và Vua Saha Jehan

Taj Mahal nằm ở thành phố Agra bang Uttar Predesh, cách thủ đô New Delhi 200 km về phía Nam. Mahal Mumtaz và Saha Jehan kết hôn năm 1612. Trong 18 năm chung sống họ đã có với nhau 14 mặt con. Tuy nhiên, Mahal Mumtaz vẫn luôn cùng Saha Jehan cầm quân chinh chiến, điều đó đã làm cho trái tim vua Saha Jehan không ngớt rung động về nàng. Năm 1630, Mahal Mumtaz đột ngột qua đời. Cũng trong năm đó, Saha Jehan quyết định cho xây Taj Mahal để tỏ lòng tưởng nhớ người vợ yêu quí của mình. Kiến trúc sư Ahmad Lahori, thợ xây, thợ thủ công ở khắp Ba Tư đều được mời đến để cùng xây dựng Taj Mahal. Phong cách thiết kế là sự tổng hợp của kiến trúc Ba Tư, Trung Á và Hồi giáo. Điểm nổi bậc nhất là sàn nhà bằng đá cẩm thạch chia ô hình bàn cờ đen và trắng. Có 4 tháp cao 40 m ở 4 gốc và vòm tráng lệ ở trung tâm. Trên lối đi có cổng tò vò được khắc những dòng kinh Koran, gây ấn tượng mạnh với du khách. 

Phần chính của công trình chính là tòa lâu đài bát giác cao 75m với mái vòm được làm hoàn toàn bằng đá cẩm thạch trắng và sa thạch được lấy riêng tại Rajasthan và Dehli. Cẩm thạch trắng là loại đá có thể ứng ngẫu với mọi khoảnh khắc thay đổi của thời gian. Mỗi một cú chạm nhẹ của ánh sáng theo chu kỳ lên nó đều tỏa ra một thứ sắc màu riêng quyến rũ đến lạ lùng, nhẹ nhàng, dịu dàng lúc tảng sáng, chói lòa giữa trưa và như ngọn lửa thiêng khi đêm về. 

Xung quanh toà lâu đài là những bức tường có nhiều của sổ và cửa ra vào hình vòm cuốn được trang trí cực kỳ tinh xảo. Trên gian phòng lớn ở tầng hai, mộ của vua và hoàng hậu được khảm bằng 12 loại đá quý ẩn hiện nhiều màu sắc trên nền cẩm thạch trắng trang trí nhiều tiết họa hình học, hoa lá và các dòng chữ Ả Rập chạy ngang trích từ kinh Koran như mang đến những thông điệp từ Thượng đế. Bên cạnh lâu đài là 4 cột tháp sừng sững vây quanh. 

Đền Taj Mahal - biểu tượng của tình yêu

Một trong những kỳ quan của thế giới, lăng mộ tráng lệ tại Agra, Ấn Độ hấp dẫn khách du lịch trên khắp thế giới không chỉ bởi vẻ đẹp tuyệt vời của kiến trúc mà còn vì câu chuyện tình yêu của đức vua dành cho hoàng hậu yêu dấu là căn nguyên xây nên công trình lịch sử này.

 

 

 

 

 

 

 

 

Taj Mahal – Tình yêu bất diệt

Tah Mahal, ngôi đền nổi tiếng ở Ấn Độ được xem là biểu tượng của tình yêu bất diệt. Người ta ví Taj Mahal (tọa lạc ở thành phố Agra, Ấn Độ) với nhiều mỹ ngữ, theo đó có một cụm từ không thể thiếu trong bất cứ một cuốn sách du lịch nào khi nhắc đến ngôi đền nổi tiếng này: Tah Mahal- biểu tượng của tình yêu bất diệt…

 

Taj Mahal – Ảnh: Lê hân

Cách trung tâm thành phố Agra khoảng 3 km và mất khoảng 3 tiếng đồng hồ đi từ thủ đô New Dehli (Ấn Độ) bằng tàu điện ngầm, lăng mộ Taj Mahal hiện ra dưới mắt du khách với vẻ uy nghiêm và lộng lẫy. Vì lẽ đó, Taj Mahal được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới vào năm 1983. Vật liệu để xây dựng Taj Mahal là cẩm thạch trắng và nhiều loại đá quý được tập hợp từ nhiều vùng miền trên thế giới. Chính vì vậy mà màu sắc ngôi đền dường như ứng ngẫu với sự thay đổi của thời gian: ửng hồng vào buổi sáng, trắng sữa vào buổi chiều và vàng ánh khi mặt trời lặn. Những đêm trăng sáng, ngôi đền hiện lên như một viên ngọc bích tỏa sáng một vùng. Đây cũng là công trình mang tính tổng hợp của kiến trúc Ba Tư, Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ… và một đội ngũ kiến trúc sư đồ sộ được huy động từ nhiều vùng, miền khác nhau.

Đến đây, bất kỳ một hướng dẫn viên du lịch nào cũng tự hào thuyết trình cho du khách lịch sử hình thành của công trình có một không hai này và câu chuyện về tình yêu bất diệt của hoàng đế Shah Jahan (lên ngôi năm 1627) dành cho người vợ yêu là hoàng hậu Mumtaz Mahah. Tình yêu mà sau này được thêu dệt thêm nhiều tình tiết hấp dẫn khác, như nhiều sổ tay du lịch viết rằng sau khi hoàng hậu mất, chỉ sau một đêm tóc và râu hoàng đế đã bạc trắng… Công việc xây dựng Taj Mahal bắt đầu năm 1632 và hoàn thành năm 1648. Điều gây tranh cãi về sự bạo tàn của nhà vua là khi công trình hoàn thành, Shah Jahan ra lệnh chặt tay những người thợ xây để không bao giờ họ còn có thể xây nên một ngôi đền thứ hai giống như vậy.

 

Lăng mộ của hoàng đế Shah Jahan và hoàng hậu – Ảnh: Lê Hân

Phần chính của công trình là tòa lâu đài bát giác cao 75m với mái vòm được làm bằng đá cẩm thạch trắng và sa thạch, xung quanh tòa lâu đài là những bức tường có nhiều cửa sổ và cửa ra vào hình vòm được trang trí cực kỳ tinh xảo. Bên cạnh lâu đài là 4 cột tháp sừng sững vây quanh (theo quan niệm Hồi giáo, số 4 tượng trưng cho sự thiêng liêng và bất diệt). Các công trình xung quanh cùng vườn cây hoàn thành 5 năm sau đó là một khu phức hợp độc đáo về kiến trúc. Một bể nước bằng đá cẩm thạch cao ở trung tâm vườn và một bể phản chiếu gióng theo trục bắc – nam để phản chiếu hình ảnh Taj Mahal. Mọi nơi trong vườn đều được bố trí những đường đi với các hàng cây và vòi phun nước. Điều đáng nói là tất cả các công trình phụ dù rực rỡ, hoành tráng bao nhiêu cũng không vì thế mà lấn át vẻ lộng lẫy, tráng lệ của công trình chính. Kiến trúc hình vòm cũng được thấy trong ngôi đền. Vòm thường được gọi là vòm củ hành hay vòm ổi. Đỉnh vòm được trang trí một bông hoa sen, với vai trò nhấn mạnh chiều cao. Đỉnh cao nhất là một hình chạm đầu mái mạ vàng, theo phong cách pha trộn Ba Tư truyền thống và các yếu tố Hindu. 

Nội thất bên trong lăng Taj Mahal đạt đến độ tinh xảo, mỗi chi tiết trang trí của hầm mộ đều được đánh giá ngang với nghệ thuật kim hoàn. Có thể nhận xét không hề cường điệu, lăng mộ đúng là một món trang sức hoàn chỉnh đến tuyệt đối. Điều làm nên sự nổi bật của công trình đồ sộ này là còn nhờ vào vị trí tọa lạc của nó. Taj Mahal nằm bên dòng sông Yamuna thơ mộng càng khiến nó trở nên lung linh, huyền ảo đến tột cùng. Ngày nay, chính quyền Agra đang nỗ lực để giảm thiểu sự ô nhiễm của dòng sông, vì theo sự phát triển của xã hội, sự ô nhiễm đang gióng lên hồi chuông về sự ảnh hưởng đến công trình kỳ quan của thế giới.

Cũng chính vì sự uy nghiêm, nên khi du khách vào đây được kiểm tra chặt chẽ, mọi vật dụng đều phải gửi bên ngoài trước khi vào bên trong đền. Có lẽ cũng do vẻ đẹp của công trình này mà qua bao cuộc chiến tranh và từng bị mất quyền kiểm soát, nhưng công trình vẫn không bị tàn phá.

Chiêm bái tình yêu vĩnh cửu Taj Mahal

Trước chuyến đi Ấn Độ, tôi thậm chí từng nghĩ sẽ không cần đến thăm ngôi đền đã quá nổi tiếng này.

Hàng triệu thông tin trên Google khiến ta có cảm giác mình đã biết tường tận mọi ngóc ngách của ngôi đền mà không cần tận mắt thấy nó. Thế nhưng, hãy tin tôi, Taj Mahal không phải là nơi bạn chỉ "du lịch qua màn ảnh nhỏ”. Hãy đi để cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp và tình yêu vĩnh cửu trong ngôi đền được thi hào Tagore ca ngợi là "giọt lệ lấp lánh trên gò má của thiên thu".

Lăng mộ chính long lanh trong bình minh vàng

Trong khi khách nội địa chỉ trả 20 rupee thì chúng tôi phải mua vé với giá 750 rupee (khoảng 300.000đ) để vào đền. 6g30 sáng, khi chúng tôi tới cổng phía đông của đền thì đã có một hàng dài người đứng xếp hàng. Với khoảng ba triệu lượt người tham quan mỗi năm, Taj Mahal quả là "con gà đẻ trứng vàng" của ngành du lịch Ấn Độ.

Công sức dậy sớm của chúng tôi đã được tưởng thưởng xứng đáng khi trở thành những du khách đầu tiên chiêm ngưỡng Taj Mahal trong màn sương sớm. Quần thể kiến trúc này bao gồm năm khu: cổng chính, vườn cây, nhà thờ Hồi giáo, khu nghỉ và lăng mộ chính. Du khách bị thu hút nhất bởi tòa lăng mộ chính, biểu tượng của Taj Mahal.

Xung quanh tòa lâu đài đáy hình bát giác này là những bức tường nhiều cửa sổ và cửa ra vào hình vòm cuốn, được chạm khắc cực kỳ tinh xảo bằng 12 thứ đá quý. Sừng sững trên đỉnh là một vòm tròn cẩm thạch trắng đồ sộ cao 75m, bao quanh bởi bốn vòm tròn nhỏ. Ở bốn góc lăng vươn lên bốn tháp nhọn cao tới 40m. Theo quan niệm Hồi giáo, số bốn tượng trưng cho sự thiêng liêng và bất diệt.

Tuyệt tác điêu khắc trên đá

Lâu đài xây hoàn toàn bằng đá cẩm thạch trắng, có thể phản chiếu ánh sáng nên mỗi khoảnh khắc trong ngày lại mang một sắc màu riêng. Sáng sớm, Taj Mahal đắm mình trong ánh bình minh vàng mượt mà chào ngày mới. Đến trưa, ngôi đền chuyển sang màu trắng tinh khiết lộng lẫy giữa trời xanh. Còn vào đêm trăng sáng, những phiến đá cẩm thạch lại tỏa ra thứ ánh sáng bạc lung linh huyền ảo.

Chúng tôi thành kính bước chân trần trên những phiến đá trắng muốt phản chiếu ánh mặt trời. Ngôi đền này được ca ngợi không chỉ vì vẻ đẹp kiến trúc mà còn nhờ câu chuyện tình tuyệt đẹp của vua Shah Jahan và hoàng hậu Mumtaz Mahal. Trong 18 năm chung sống, hoàng hậu đã là vị cố vấn trung thành, luôn kề cận nhà vua ngay cả trong những cuộc chinh chiến gian khổ nhất. Năm 1631, hoàng hậu qua đời ở tuổi 39 sau khi sinh hạ hoàng tử thứ 14. Đền Taj Mahal được xây dựng trong suốt 22 năm sau đó, là món quà cuối cùng của vị vua si tình dành cho vợ. Công trình huy động tới 20.000 công nhân, thợ thủ công khắp thế giới và hơn 1.000 con voi để chuyên chở vật liệu.

Taj Mahal - niềm tự hào của Ấn Độ

Vào trong lăng chính, chúng tôi được chiêm ngưỡng hai chiếc quan tài tuyệt đẹp bằng đá màu hồng nhạt. Theo quan niệm của đạo Hồi, từ các hầm mộ thật đựng hài cốt ở bên dưới, linh hồn người chết bay lên nhập vào các quan tài ở tầng này rồi từ đó lên trời siêu thoát. Bước ra khỏi lăng, chúng tôi ngơ ngẩn ngắm nhìn lâu đài giờ đã chuyển thành viên ngọc trắng muốt dưới ánh nắng trưa. Trong khu vườn phía trước lăng, dòng người tham quan từ khắp thế giới vẫn tiếp tục đổ về, chiêm ngưỡng vẻ đẹp "kỳ quan thứ tám của thế giới" và nghiêng mình trước một mối tình đẹp nhất nhân loại.

(Sưu tầm)